Altın Çilek Nasıl Yetişir?

Eminim ki birçok üreticinin aklındaki sorulardan bir tanesi de son günlerde epey yaygın hale gelen altın çileğin yetiştirilme koşulları.Bu yazımızda altın çileğin yetiştirilme koşullarına değindik. Umarım kafanızdaki soru işaretlerine bir nebze de olsa cevap verebiliriz.

Altın çilek (Physalis Peruviana L.) ülkemizde yeni yeni adı duyulmaya başlanan fakat denemeleri daha öncelerden yapılmış ve olumlu sonuçlar alınmış, yıllık üretimin 100 tonu geçmediği bir meyve durumunda. Fakat pazar fiyatlarını ve dünyada talep edilen miktarı göz önüne aldığınızda aslında hiç de küçümsenmeyecek hatta Türk Tarımı’nın geleceği için önemli ürünlerden birisi diyebiliriz. Özellikle şeker hastalarının ve kilo problemi olan insanların tükemesi gereken bu meyvenin yakın incelemesini ve yetiştirilme koşullarını inceleyelim isterseniz. 

Orta Amerika, Güney Afrika ülkeleri ve İsrail’de üretimi yapılan altın çilek kısmi olarak Türkiye’de de üretilmeye başlanmıştır. İçerdiği karoten sayesinde yaşlanmayı geciktirici bir etkisi bulunmaktadır. Metabolizmayı hızlandırır ve kan dolaşımını düzenler. C,B1,B2,B3,Karoten gibi vitamin ve mineraller açısından oldukça zengin bir meyvedir.

Altın çilek, kaliks içerisinde 15-20 gün bozulmadan muhafaza edilebilen (7 ºC de %70 – %80 nem oranında) katma değeri yüksek bir meyvedir. Taze olarak tüketilebildiği gibi reçel,çikolata sosu gibi tüketimi yapılabilmekte ve kozmetik sektöründe ilaç yapımında kullanılmaktadır. Altın çilek iklimimiz açısından oldukça uygun bir bitki. Çünkü yabani formları zaten ülkemizde doğal olarak bulunmaktadır.Bol aromalı, lezzetli ve mayhoş bir tada sahip olan meyveler başlangıçta yeşil daha sonra açık sarı, yenecek olgunluğa ulaştığında ise turuncu renkte iri bir kiraz görünümü alıyor. Bu yüzden de “Yer Kirazı” olarak adlandırılan bir bitkidir.

ALTIN ÇİLEK DİKİM ŞEKLİ ve BUDAMA

Altın çilek, bir kökünden yıl boyunca 2.5-3 kg meyve alınabilen bir bitkidir. İyi bir bakımla dekardan 5 ton civarı yıllık meyve hasadı yapılabilir. Ekim öncesinde toprağa 50 kg/dekar fosfat ve 200 kg/dekar yanmış ahır gübresi atılması yararlı olacaktır. Kimyasal gübreyi çok fazla seven bir bitki değildir. Özellikle azotlu gübrelerin fazla kullanılması halinde çiçeklenmeyi azaltan ve boyuna büyüyen bir bitki.

Tohumdan fide edilerek büyütülen altın çilek, torf içerisinde ve kasalarda belli bir olgunluğa geldikten sonra tarlaya alınmaktadı. Tohum atılacak torf sıcaklığı 20 derece ve nispi nem %65-70 civarında olmaldır. Tohumlar 0.5-1 cm derinliğe atılmalıdır. Çok yüzlek ve çok derin ekimlerden kaçınılmalıdır. Ugun koşullar altında tohumlar 7-10 gün içerisinde çimlenir ve 45-60 gün içinde de dikime hazır hale gelmektedir.

Belirgin bir zararlısı olmayan altın çilek, Gut hastalığına da çok iyi gelmektedir. Tarlada dikim aralığının 50×100 cm olması tavsiye edilir.Dediğim gibi kimyasal gübreleri çok fazla sevmeyen bir bitki olduğu için kimyasal gübre kullanımından özellikle de azotlu gübrelerin fazla kullanılmasından kaçınılmalıdır.

Fide döneminde fazla nemi seven altın çilek, yetişme döneminde ise yüksek nemden hoşlanmaz ve yüksek neme bağlı olarak mantari hastalıklar artar; buna karşın kök bölgesinin düzenli olarak su alması gerekir.

Soğuğa karşı dayanıksız olan bir bitkidir. 10 ºC’nin altındaki sıcaklıklarda bitki gelişimi tamamen durur. Fide döneminde 18-20 ºC  sıcaklıklarda iyi bir bitki gelişimi sağlanmasına karşın, özellikle çiçeklenme döneminde 30 ºC’nin üzerindeki sıcaklıkları sevmez ve çiçek dökümüne neden olur.

Fide döneminde, fideler 5-6 gerçek yaprağa ulaştıklarında dikimi yapılır. Dikimde en çok dikkat edilmesi gerekenler havanın serin olduğu saatlerde dikim yapılmalı, 50×100 cm aralıklarla dikilmeli,dikimde çukurlar derin olmalı ve kök boğazına kesinlikle toprak gelmemelidir.Toprak yüzeyiyle torf yüzeyi aynı hizada olmalıdır.(Kasa-fidan tüpü derinliği ve kazılan çukur derinliği aynı olmalıdır.) Dikimden sonra mutlaka can suyu verilmelidir ve bitki 20-30 cm uzunluğa geldiğinde ipe alınmalıdır.

Dip kısmından geniş bir düğümle askıya alınan altın çilek bitkisinin gövdesi ve büyüme noktaları çok gevrek olduğu için askıya alınırken çok dikkat edilmesi gerekir ve kırılabilirler. 8-10 civarında yan dal veren bitkinin yan dal sayısı 4’e indirilmelidir.Bu da bize daha iyi ışıklanma,daha iyi hava alma ve meyve kalitesinin arttırılmasını sağlar.

Sabahın erken saatlerinde yapraklar donuk renkte ise bitkinin sulanması gerekir. İlk meyveler görüldükten sonra sıcak havalarda hafif topraklarda her 2-3 günde bir,ağır toprakta 3-7 günde bir sulanmalı,az su sık aralık prensibi uygulanmalıdır. Damla sulamada; 1.5 ton/da’dan başlanır bitki büyüklüğüne göre 5 ton/da ile noktalanır. Damla sulama; bitkinin su ihtiyacını günlük olarak cevap verebilmesi yanında, gübrelemenin de birlikte yapılmasına imkân vermektedir. Sulama zamanını tayinde en pratik yol, bitkinin kök bölgesindeki toprağın tavını kontrol etmek ve buna göre sulama yapmaktır.

Bol hasatlar dilerim…